Wodna Akcja Letnia, czyli "WAL"

Harcerskie obozy żeglarskie stałe [33]

Obozy żeglarskie, w porównaniu z tradycyjnymi, mają odrębną specyfikę i oczywiście specjalny program, podporządkowany wychowaniu wodnemu. Obóz musi być usytuowany nad akwenem, musi posiadać tabor pływający i miejsce do jego cumowania (pomost, keja), musi posiadać zespół bosmański i ratowniczy, a nawet stosować specyficzny ceremoniał. Wobec braku tradycji większość instruktorów Zespołu Pilota musiała zdobyć nowe umiejętności i dlatego pierwszy obóz żeglarski był też swoistym poligonem doświadczalnym dla Zespołu Pilota.

Pierwszy obóz żeglarski dla drużynowych i aktywu drużyn wodnych został zlokalizowany w Polańczyku nad Jeziorem Solińskim, w dniach 30.07. - 20.08.1970. Komendantem obozu był hm. Władysław Podleśny, oboźnym - phm. Zbigniew Krówka, zaś Kierownikiem Wyszkolenia Żeglarskiego - hm. Wojciech Brzechowski. Pozostałą kadrę stanowili instruktorzy harcerscy, sternicy, ratownik i lekarz. Uczestnicy obozu rekrutowali się z hufców: Rzeszów, Przemyśl, Krosno, Dębica, Jarosław, Lesko, Tarnobrzeg, Przeworsk i Stalowa Wola. Łącznie było 50 uczestników. Obóz dysponował 3 łodziami żaglowymi typu "Omega", łodzią wiosłową "SZ", 6 kajakami, skromnym sprzętem ratunkowym i bosmańskim. Szkolenie odbywało się według programu, który obejmował wiedzę harcerską, pozwalającą na pełnienie w drużynie wodnej funkcji harcerskich oraz wiedzę teoretyczną i praktyczną wymaganą na stopień żeglarza jachtowego.

Mimo skromnych warunków i małej ilości taboru wodnego, dzięki konsekwencji i pracowitości nielicznej kadry oraz utrzymywanej dyscyplinie, założenia programowe obozu zostały zrealizowane z zachowaniem harcerskich metod i stylu. Na zakończenie obozu odbył się egzamin. W komisji egzaminacyjnej uczestniczyli z ramienia ROZŻ dh R. Korzeniowski i p. B. Rzepka. Egzamin zdało pomyślnie 30 uczestników obozu, otrzymując patent żeglarza jachtowego, zaś 25 spośród nich dodatkowo patent drużynowego drużyny wodnej. Harcerskie drużyny wodne zostały w ten sposób zasilone wykwalifikowaną w pewnym stopniu kadrą, a Zespół Pilota zdobył pierwsze cenne doświadczenie.

Ważnym dla szkolenia żeglarskiego okresem był sezon 1972 roku. Inspektorat Wychowania Wodnego Chorągwi wyszkolił bowiem pierwszą liczną - bo 45 osobową - grupę sterników jachtowych i 14 osobową grupę sterników motorowodnych. Był to niewątpliwy sukces, który stał się możliwy dzięki nawiązaniu współpracy z klubem fabrycznym WSK "Fregata". Instruktorzy tego klubu: A. Panicz (kierownik wyszkolenia żeglarskiego), A.Stafiej (prezes ROZŻ), L. Kaliński, Z. Ochman, J. Terlecki, J. Trześniowski z wielkim kunsztem przeprowadzili szkolenie i egzamin.
Pierwszy kurs i egzamin na stopnie motorowodne doszedł do skutku w sezonie 1972 roku dzięki współpracy z LOK, nawiązanej z inspiracji phm. R. Korzeniowskiego.

          W okresie 20 lat (1970 - 90) KCh zorganizowała łącznie 20 stałych obozów żeglarskich (24 turnusy). Wszystkie zlokalizowane były nad Jeziorem Solińskim, w miejscowościach: Polańczyk, Wołkowyja i Zawóz. Wzięło w nich udział 3351 uczestników. Komendantami obozów byli hm. hm. W. Podleśny (16 obozów), H. Błędniak (2 obozy), H. Brzozowski (3 obozy), M. Dąbek, R. Korzeniowski, E. Szczygieł (po 1 obozie). Szczegóły są podane w statystykach "Obozy żeglarskie" i "Lokalizacja obozów żeglarskich".

Harcerskie żeglarskie obozy wędrowne [34]

          Atrakcyjną i cenną formę wodniackiej aktywności - wychowania, szkolenia i rekreacji - stanowiły wędrowne obozy wodne. Nie miały one jednak na obszarze chorągwi rzeszowskiej zbyt bogatej tradycji. W latach międzywojennych wędrowne obozy wodne urządzali harcerze z Przemyśla (lata: 1924, 1925, 1928; łodziami wiosłowymi do Morza Czarnego i inne - krajowe) i z Jarosławia (1937 rok; łodziami wiosłowymi do Bałtyku). Po drugiej wojnie światowej robili to harcerze z Mielca (1958 rok; kajakami Wisłą) i z Jarosławia (1947 rok; kajakami).

Pierwszym w hufcu Rzeszów był obóz wędrowny zorganizowany przez Harcerski Szczep Żeglarski z Rzeszowa, z inicjatywy Haliny i Wojciecha Brzechowskich. Od 26.06 do 17.07.1971 zespół 35 uczestników na 6 jachtach przepłynął w wędrownym obozie szlak Wielkich Jezior Mazurskich, zaliczając ponad 360 km trasy i zdobywając stopnie żeglarza jachtowego.

W następnych latach kontynuowano konsekwentnie ten rodzaj obozowania. Inwentaryzacja wszystkich obozów wędrownych i spływów jest niemożliwa ze względu na braki w dokumentacji. Szacuje się tylko, że w omawianym okresie (1970 - 90) urządzono 26 wędrownych obozów wodnych dla około 625 uczestników. Należy tu podać kilka przykładów:

• 15.07 – 13.08.1973 - III Harcerski Spływ „Szlakiem Kopernika” Wisłą na trasie Tarnobrzeg - Warszawa - Frombork, ekipa chorągwiana (szczegóły patrz: "Centralne imprezy"),

• 1.09 - 16.09.1973 - wędrowny obóz żeglarski zorganizowany przez Harcerski Szczep Żeglarski z Rzeszowa; trasa: Kanał Elbląski, Wielkie Jeziora Mazurskie, 20 osób, komendant J. Bury,

• 19.08 - 29.08.1974 - wędrowny obóz żeglarski zorganizowany przez 85 WDH im. K. Arciszewskiego z Rzeszowa; trasa: Jezioro Solińskie, 22 osoby, komendant A. Błażej,

• 14.08 - 28.08.1975 - wędrowny obóz żeglarski zorganizowany przez Harcerski Szczep Żeglarski z Rzeszowa; trasa: Pojezierze Warmińskie, 23 osoby, komendant A. Błażej,

• w lipcu 1979 roku 23 Wodna D. H. im. J. Szajnowicza pod komendą hm. Wiesława Krymskiego zorganizowała spływ kajakowy dla 24 osób rzekami: Biebrz, Narew, Pisa do Wielkich Jezior Mazurskich,

• w lipcu i sierpniu 1980 roku 23 Wodna D. H. im. J. Szajnowicza urządziła 2 etapowy spływ kajakowy dla 26 +21 osób trasami: 1) Wigry, Czarna Hańcza, Kanał Augustowski, Pojezierze Augustowskie; 2) rzekami: Biebrz, Narew. Komendantami byli: hm. Wiesław Krymski i pwd. Katarzyna Trzeciak.

Obóz żeglarski Rzeszowskiej Chorągwi ZHP w Polańczyku nad Jeziorem Solińskim. Już liczny i bogato wyposażony. Rok 1972.

Obóz żeglarski w Wołkowyi nad Jez. Solińskim;    widok na przystań i maszt, (dzieło bosmana dh. Jana  Podleśnego); 1985 r.

Wiosłowanie to ważna umiejętność żeglarza. O jej przyswojenie na obozie żeglarskim w Polańczyku rygorystycznie dbał, korzystając z wysłużonej szalupy, KWŻ hm. W. Brzechowski; 1970 r.

Pod pełnymi żaglami DZ. Klub "Fregata" szkoli harcerskich sterników; 1972 r.

Kadra obozu żeglarskiego w 1984 r. Stoją, od lewej: hm. L. Kaczmarczyk (z-ca komendanta), dh R. Dworak (oboźny), phm. H. Szentag (bosman), pwd., E. Szczygieł (KWŻ), pwd. F. Teper (ratownik), pwd. U. Basara, phm. R. Sołowiej, hm. W. Podleśny (komendant obozu, pilot chorągwi), hm. L. Bemer, pwd. B. Maternia. Siedzą, od lewej: dh. M. Zygmunt, dh. Z. Murias

Kierownik wyszkolenia żeglarskiego (KWŻ) phm. L. Bemer przydziela instruktorom załogi, jednostki pływające, akwen i plan harców na wodzie. Jezioro Solińskie, 1985 r

Harcerze wodni na obozie w Wołkowyi nad Jeziorem Solińskim; oboźny pwd. Andrzej Rozum odbiera raport wachtowych;  1985 r.

Ważną częścią wyposażenia żeglarza jest kamizelka ratunkowa. Bosman phm. H. Szentag rygorystycznie dbał o przydział i prawidłowe użytkowanie tego środka ratunkowego; 1985

Przygotowania do zajęć na wodzie - oczywiście w kamizelkach ratunkowych; Jezioro Solińskie 1985; harcerze 63 Wodnej D.H. ze Stobiernej pod okiem drużynowego druha

Harcerskie załogi pod kierunkiem instruktorów taklują jachty do wypłynięcia; Wołkowyja, Jezioro Solińskie, 1985 r.

"Neptunalia", czyli obrzędowy chrzest żeglarski na obozie w Wołkowyi; 1985.

Przyrzeczenie na banderę harcerską na obozie żeglarskim. Zawóz nad Jeziorem Solińskim, lipiec 1984.